Taalcafé Hillegom naar Museum Cruquius

Het eerste uitstapje in het elfde jaar van Taalcafé Hillegom was op 14 oktober 2025 naar Cruquius Museum.  Met z’n twintigen was iedereen om half twee ter plekke, per auto en zeven enthousiastelingen op de fiets.  Er was een korte uitleg over het ontstaan van het grootste binnenmeer van Nederland, het Haarlemmermeer, door eeuwenlang turfsteken in het laagveengebied tussen Amsterdam, Haarlem en Leiden. Het getoonde blok turf werd van alle kanten bekeken.  Omdat er gevaar was voor overstroming van de steden bij stormen, werden er plannen gemaakt om het meer droog te malen.  Niet met windmolens maar met drie stoomgemalen, de Cruquius, de Lijnden- en Leegwatergemalen. Eerst werd de ringvaart met schoppen gegraven en van juni 1849 tot begin 1852 werd de Haarlemmermeer drooggelegd.  

Toen het 70.000 kilo zware gietijzeren stoomgemaal aan werd gezet keek iedereen met verbazing en bewondering naar de acht balansarmen, met aan het uiteinde pompen, die per slag 64.000 liter water naar boven konden brengen.  Per minuut werd 320 ton water uit de Haarlemmermeer gepompt, dag en nacht. Ook de stoomketel had grote aandacht, vooral het kleine luikje onderin, waar kinderen in moesten kruipen om de machine schoon te maken.  

Bij het waterrad vertelde een Syriër dat in de stad Hama nog werkende historische waterraden staan, norias genaamd, van honderd meter doorsnee. Een van de bekendste is de Noria al-Muhammadiyya, die in 1361 n. Chr. werd gebouwd en nog steeds functioneert.

Er was nog tijd om het nieuwe museum te bekijken, waarna onder het genot van koffie en thee in het vernieuwde Theehuis gezellig werd nagepraat en foto’s werden uitgewisseld. 

Deze leerzame excursie was mogelijk dankzij subsidie van de gemeente Hillegom.